Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Satın Alma Yöneticileri Endeksi (İmalat PMI), eylülde 46,9'a geriledi. PMI, verileri Türk imalat sektöründe ivme kaybının sürdüğüne işaret etti. Raporda, “Kırılgan talep koşulları ve enflasyonist baskılar, eylül ayında hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamaya yol açan temel faktörler oldu. Eylülde takip edilen 10 sektörün tamamı yeni siparişlerde yavaşlama kaydetti. İstihdam son 28 ayda ilk kez azalma kaydetti” değerlendirmesi yer aldı.
İSO Türkiye İmalat PMI anketinin eylül 2022 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, manşet PMI üst üste yedinci ay eşik değer 50'nin altında kalarak imalat sektörünün performansında bozulmanın sürdüğünü gösterdi. İSO Türkiye İmalat PMI Eylül 2022 Raporu’nda yer alan veriler şöyle:
"İMALAT PMI, EYLÜLDE 46,9’A GERİLEDİ: İSO Türkiye İmalat PMI, eylülde 46,9’a geriledi ve yavaşlamanın üçüncü çeyrek sonunda daha belirgin hale geldiğine işaret etti. Kırılgan talep koşulları ve enflasyonist baskılar, eylül ayında hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamaya yol açan temel faktörler oldu.
YENİ SİPARİŞLERDEKİ ZAYIFLIK, ÇOĞU SEKTÖRÜN ÜRETİMİNİ AZALTMASINA YOL AÇTI: Eylülde takip edilen 10 sektörün tamamında yeni siparişlerde yavaşlama kaydedildi. Düşüşün en sert yaşandığı sektör tekstil olurken, en ılımlı ivme kaybı gıda üreticilerinde yaşandı. Yeni ihracat siparişleri neredeyse tüm sektörlerde yavaşlarken, sadece kara ve deniz taşıtlarında yatay seyir gözlendi. Yeni siparişlerdeki zayıflık, çoğu sektörün üretimini azaltmasına yol açtı. 10 sektörün 5’i istihdamını artırdı, girdi maliyetleri enflasyonu ise yeniden genel bir artış kaydetti. Enflasyonun ağustosa göre hız kestiği tek sektör kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri oldu.
ÜRETİMDE YAVAŞLAMA EĞİLİMİ 10 AYI GERİDE BIRAKTI: Anket katılımcılarından gelen bildirimlere göre, kırılgan talep koşulları ve enflasyonist baskılar eylül ayında hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamaya yol açan temel faktörler oldu. Toplam yeni siparişler aylık bazda son bir yıl boyunca hız kaybederken, üretimde ise yavaşlama eğilimi 10 ayı geride bıraktı. Yeni ihracat siparişlerinde ise özellikle Avrupa’dan kaynaklanan talep zayıflığına bağlı olarak düşüş gözlendi.
HAM MADDE MALİYETLERİNDEKİ ARTIŞ VE LİRADAKİ DEĞER KAYBI DA GİRDİ FİYATLARININ YÜKSELMESİNDE ETKİLİ OLDU: Girdi maliyetleri keskin şekilde artmaya devam ederken, birçok firma doğalgaz ve elektrik başta olmak üzere enerji fiyatlarındaki yükselişin enflasyonda belirleyici olduğunu ifade etti. Yine anket katılımcılarına göre ham madde maliyetlerindeki artış ve liradaki değer kaybı da girdi fiyatlarının yükselmesinde etkili oldu. Enflasyon ağustos ayına göre hızlanmasına rağmen Covid-19 salgınının ilk dalgasından bu yana ikinci en düşük düzeyde kaydedildi. Benzer bir tablo, firmaların maliyet artışlarını alıcılara yansıtması nedeniyle nihai ürün fiyatlarında da gözlendi.
İSTİHDAM SON 28 AYDA İLK KEZ AZALMA KAYDETTİ: Eylül ayında iş yükündeki hafifleme ve gönüllü istifalara bağlı olarak istihdam son 28 ayda ilk kez azalma kaydetti. Talepteki geri çekilme ve fiyat gelişmeleri ise girdi alımları ve girdi stoklarında düşüş yaşanmasına neden oldu. Öte yandan, yeni siparişlerdeki zayıflık dolayısıyla satılmamış ürün miktarının artması, firmaların nihai ürün stoklarında da yükselişe yol açtı. Üretim sonrası stoklar üst üste 5’inci ay artış gösterdi ve söz konusu artış Şubat 2012’den beri en yüksek hızda ölçüldü."
