Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, bu yıl ve geçen yıl ramazan ortası fiyatlarındaki değişim ve yıllık fiyat artışlarını karşılaştırdı. Bayraktar, bu yıl ramazan ayı ortasında üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla 'yüzde 494' ile elmada görüldüğünü, geçen yıl 1 lira 87 kuruş olan maydanozun 6 TL’ye yükseldiğini söyledi. 

Şemsi Bayraktar, “Türkiye’de herkes kur arttı, kur düştü bunu konuşuyor. Üretimi kimse konuşmuyor. Gıda üretimini artıramazsak, yaşadığımız krizler nasıl aşılacak kimse bunu konuşmuyor” eleştirisinde bulundu. Bayraktar, ramazan ortasında markette 40 ürünün 29’unda fiyat artışı, 10’unda fiyat azalışı görülürken sadece bir üründe fiyat değişimi olmadığını söyledi.

TZOB’un yayınladığı fiyat listesine göre; geçen sene patlıcanın 6 lira 11 kuruştan bu yıl ise markette 33 lira 82 kuruştan satıldı. Patlıcan yüzde 453 oranında değişti. Beyaz lahana geçen yıl ramazan ayında 2 liradan bu yıl 8,5 TL’den satılıyor. Patates geçen yıl 2 lira 43 kuruştan satılırken bu yıl 8,58 TL’ye markette satılmaya başlandı. Geçen yıl 1 lira 87 kuruş olan maydanoz 6 TL’ye yükseldi. Domates bir yıl önce 7 lira 69 kuruştan satılırken bu yıl markette 24 TL’ye kadar çıktı. Marul geçen yıl 5 lira 20 kuruştan satılırken 15 lira 46 kuruşa çıktı.

ÜRETİCİ- MARKET FİYAT FARKI EN FAZLA ELMADA: Bu yıl Ramazan ayı ortasında üretici ile market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 494 buçuk ile elmada görüldü. Elma 5,9 kat, kabak 4,6 kat, limon 4,5 kat, maydanoz 4,3 kat fazlaya tüketiciye satıldı. Üreticide 2 lira olan elma 12 liraya, 4 lira 19 kuruş olan kabak 19 liraya, 1 lira 75 kuruş olan limon 7 lira 80 kuruşa, 1 lira 38 kuruş olan maydanoz 6 liraya, 8 lira 18 kuruş olan yeşil mercimek 29 lira 48 kuruşa ve 3 lira 83 kuruş olan karnabahar 13 lira 80 kuruşa tüketiciye satıldı.

RAMAZANIN BAŞINDAN BUGÜNE MARKETTE FİYATI EN FAZLA ARTAN ÜRÜN BEYAZ LAHANA: Ramazan ortasında markette 40 ürünün 29’unda fiyat artışı, 10’unda fiyat azalışı görülürken sadece bir üründe fiyat değişimi olmadı. Ramazanın başından bugüne kadar olan süreçte markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 40 ile beyaz lahana oldu. Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 31 ile pırasa, yüzde 30 ile maydanoz takip etti.

MARKETTE 40 ÜRÜNDE FİYAT ARTIŞI: Bu yıl ve geçen yıl ramazan ortası fiyatlar karşılaştırıldığında markette 40 ürünün 40’ında da fiyat artışı oldu. Marketlerdeki fiyat artışları yüzde 15 ile yüzde 454 arasında değişen oranlarda gerçekleşti.

MARKETTE EN FAZLA FİYAT ARTIŞI PATLICANDA: Geçen yıl ile bu yılın ramazan ortası fiyatlarına bakıldığında en fazla fiyat artışı markette yüzde 454 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 297 ile beyaz lahana, yüzde 253 ile patates takip etti.

KDV İNDİRİMLERİNİN FİYATLARA YANSIMADIĞINI GÖRDÜK: Sabit fiyat uygulaması çok dikkat edilmesi gereken, pratikte kolay olmayan bir uygulamadır. KDV indirimlerinin fiyatlara yansımadığını gördük. Yapılan zamlarla indirimler tüketiciye yansıtılmadı. 20 temel gıdaya sabit fiyat uygulaması iyi denetlenmezse KDV indiriminin sonuçlarına benzer şekilde fiyat artışlarıyla karşılaşabiliriz. Stokçuluk artabilir. Tüketiciye bir faydası olmayacağı gibi zarar eden devlet hazinesi olacaktır.

FİYATLARI İNDİRMEK İSTİYORSAK, MAZOT, GÜBRE, YEM, ELEKTRİK ZİRAİ İLAÇ FİYATLARI MUTLAKA DÜŞÜRÜLMELİ: Tüketici fiyatlarındaki artışı durdurmak ve fiyatları indirmek istiyorsak, sürekli artan mazot gübre yem elektrik zirai ilaç fiyatları mutlaka düşürülmelidir. Üretim ve dış ticaret planlaması ciddiyetle ele alınmalı ve uygulanmalıdır. Hal yasası ile zincir marketlere tanınan üreticiden doğrudan ürün alma yetkisi daha sıkı denetlenmelidir. Çünkü zincir marketler mevcut uygulamada üreticiden doğrudan aldıkları ürünleri kendi içlerinde kurdukları aracı firmalar vasıtasıyla el değiştirme yapmakta her el değiştirmede kar eklemektedirler. Kooperatif ve üretici birlikleri işlevsel hale getirilmelidir. Tüketici örgütleri güçlendirilmeli, piyasayı kontrol edebilecek duruma getirilebilmelidir. Tarım ürünlerinin nakliyesinde daha az maliyetli olan deniz ve tren taşımacılığı etkin hale getirilebilir. 

ÜRÜN KARABORSAYA DÜŞÜYOR: Üretici her yıl fiyata göre ekim yapıyor, fazla üretim yapınca fiyatlar düşüyor. Ürün elde kalıyor. Gelecek sene bu ürünü ekmiyor fiyatlar yükseliyor. Fırsatçılara ve stokçulara gün doğuyor. Ürün kısa bir zamanda karaborsaya düşüyor. Bu kısır döngü üreticiyi de tüketiciyi de memnun etmiyor. Başta soğan ve patates olmak üzere birçok üründe her sene bu sorun yaşanıyor. Bu durum sürdürülemez. İhtiyaca göre üretim planlaması yapıldığında istikrarlı gelire kavuşan çiftçi üretimden vazgeçmez. Tüketicide fahiş fiyatlardan kurtulmuş olur.

KRİZLERİ ATLATMAK İÇİN UCUZ VE YETERLİ GIDA ŞARTTIR: Türkiye ekonomik krizlerini halkın ucuz ve yeterli gıdaya erişebilmesiyle atlatabilmiştir. Bugün yaşadığımız bu krizin etkilerini azaltabilmenin yolu raflarda ucuzluk sağlamaktır. Raflarda ucuzluk sağlamanın yolu üretimi artırmaktır. Üretimi artırmanın yolu üretici maliyetlerini düşürmektir. Eskiden olduğu gibi ucuz ithalat kalmadığına, paranız olsa da ürün bulmanız zorlaştığına göre üreticiyi destekleyip tarlada kalmasını sağlamaktan başka yolu yoktur.”